STAŻ PRACY - JAKIE OKRESY DO NIEGO WLICZAMY?
CZYM JEST STAŻ PRACY?
Staż pracy to łączna długość okresów zatrudnienia, od której zależne są różnego rodzaju uprawnienia pracownicze, takie jak:
- prawa do uzyskania urlopu wypoczynkowego,
- prawo do emerytury oraz świadczenia przedemerytalnego
- prawo do odprawy
- prawo do nagrody jubileuszowej
- prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia
OKRESY WLICZANE DO STAŻU PRACY, W TRAKCIE KTÓRYCH PRACOWNIK ŚWIADCZYŁ PRACĘ:
OKRESY WLICZANE DO STAŻU PRACY, W KTÓRYCH PRACOWNIK FAKTYCZNIE PRACY NIE ŚWIADCZYŁ:
Na podstawie określonych przepisów do stażu pracy wliczają się również okresy, w których pracownik nie był zatrudniony w ramach stosunku pracy. W ten sposób do stażu pracy należy zaliczyć:
- gdy pracownik został przywrócony do pracy przez sąd, otrzymał wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy i zgłosił gotowość do podjęcia pracy w ciągu 7 dni od wyroku (wówczas do stażu pracy wlicza się cały okres pozostawania bez pracy)
- gdy pracodawca ze swojej winy skrócił pracownikowi okres wypowiedzenia i wypłacił mu odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy (wówczas staż pracy wynosi tyle, ile pierwotny, przysługujący pracownikowi okres wypowiedzenia)
- okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka;
- przypadający przed 1 stycznia 1983 roku okres pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem;
- przypadający po 31 grudnia 1982 roku okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin;
- okres czynnej i zawodowej służby wojskowej;
- okres urlopu wychowawczego;
- czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium otrzymywanego przez bezrobotnego w trakcie szkolenia, na które został skierowany przez starostę, a także stypendium otrzymywanego bądź w trakcie odbywania stażu na podstawie skierowania starosty, bądź przez uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych;
- pracę za granicą u pracodawcy zagranicznego;
- czas odbywania studiów doktoranckich – jednak nie więcej niż 4 lata i pod warunkiem uzyskania stopnia doktora.
STAŻ PRACY – JAKICH OKRESÓW SIĘ DO NIEGO NIE WLICZA
Do stażu pracy nie wlicza się natomiast okresu:
- pracy na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło lub innej umowy cywilnoprawnej[3]
- prowadzenia działalności gospodarczej;
- urlopu bezpłatnego.
Warto jednocześnie wiedzieć, że praca na podstawie umowy zlecenia czy też prowadzenie własnej działalności wliczają się do tzw. okresów składkowych dających prawo do emerytury.
STAŻ PRACY A ROLNICTWO
Praca w gospodarstwie rolnym może wliczać się do stażu pracy — pod warunkiem, że ustawy, przepisy wykonawcze, układy zbiorowe pracy albo regulamin wynagradzania w nowym miejscu pracy przewidują taką możliwość.
Szczegółowe warunki liczenia stażu pracy, który obejmował działalność rolniczą, znajdują się w ustawie z dn. 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy.
STAŻ PRACY A LATA NAUKI
Lata nauki również wliczają się do stażu pracy, a to wpływa m.in. na długość przysługującego Ci urlopu wypoczynkowego i urlopu na żądanie.
Zgodnie z artykułem 155 Kodeksu pracy, do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu, dolicza się:
- przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata z tytułu ukończenia zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej
- przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat z tytułu ukończenia średniej szkoły zawodowej
- 5 lat z tytułu ukończenia średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych
- 4 lata z tytułu ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej
- 6 lat z tytułu ukończenia szkoły policealnej
- 8 lat z tytułu ukończenia szkoły wyższej.
Okresy nauki, o których mowa powyżej, nie podlegają sumowaniu.
Staż pracy obejmuje też studia doktoranckie, które zakończyły się uzyskaniem stopnia doktora — w wymiarze nie większym niż 4 lata.
Zwróć jednak uwagę, że do lat zatrudnienia wlicza się tylko jeden okres nauki — ten, któremu przypisano najdłuższy staż pracy. Ponadto studia I i II stopnia do stażu pracy wliczają się tylko raz — bez względu na ilość fakultetów.
Jeśli więc ukończyłeś zarówno liceum ogólnokształcące (4 lata stażu pracy), jak i studia magisterskie (8 lat stażu pracy) na dwóch kierunkach, to Twój staż pracy nadal wynosi 8 lat.
CZY STAŻ WLICZA SIĘ DO STAŻU PRACY?
Tak. Zarówno staż z urzędu pracy, jak i zwykły staż w prywatnej firmie wliczają się do stażu pracy (w tym drugim przypadku pod warunkiem, że byłeś zatrudniony na umowie o pracę). Do stażu pracy nie wliczają się natomiast obowiązkowe praktyki studenckie, bo są one integralną częścią programu nauczania.
STAŻ PRACY A URLOP
Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę w ciągu roku może liczyć na urlop wypoczynkowy, który wlicza się do czasu pracy (a więc za te dni należy się normalne wynagrodzenie). Zgodnie z art. 154 Kodeksu pracy urlop wypoczynkowy takiego pracownika wynosi:
20 dni — jeśli jego staż pracy jest krótszy niż 10 lat
26 dni — jeśli jego staż pracy wynosi co najmniej 10 lat
STAŻ PRACY A OKRES WYPOWIEDZENIA
W zależności od stażu pracy wyliczany jest również tzw. okres wypowiedzenia.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli staż pracy wynosi mniej niż 6 miesięcy
- 1 miesiąc, jeżeli staż pracy wynosi co najmniej 6 miesięcy
- 3 miesiące, jeżeli staż pracy wynosi co najmniej 3 lata.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny wynosi:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
- - -
Źródła:
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
Kodeks Pracy
poradnikprzedsiebiorcy.pl
www.livecareer.pl
interviewme.pl
[1] Powołanie jest jednostronną czynnością prawną, polegającą na złożeniu przez pracodawcę oświadczenia woli o powierzeniu zatrudnianej osobie określonej funkcji (zwykle kierowniczej) i nawiązaniu stosunku pracy między osobą powołaną a pracodawcą.
[2] Stosunek pracy na podstawie wyboru jest formą najczęściej występującą w organach samorządu terytorialnego. Według art 73 Kodeksu pracy taki rodzaj zatrudnienia występuje, gdy na skutek wyboru danej osoby zobowiązana jest ona wykonywanie zadań w charakterze pracownika.
[3] Są to bowiem umowy cywilnoprawne — regulowane przez Kodeks cywilny, a nie przez Kodeks pracy. Takiego pracownika nie obowiązuje więc wymiar czasu pracy, który jest podstawą do wyliczenia stażu pracy.
