Aktualności urzędu - Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu

Polski Akt o Dostępności – czym jest i co oznacza dla firm i społeczeństwa?

Od 28 czerwca 2025 roku w Polsce obowiązuje Polski Akt o Dostępności – ustawa wdrażająca unijną Dyrektywę Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA). Nakłada ona na wybrane podmioty gospodarcze nowe obowiązki, które mają realne znaczenie dla konsumentów.

Celem regulacji jest zwiększenie dostępności produktów i usług dla jak najszerszego grona odbiorców – niezależnie od wieku, sprawności czy indywidualnych potrzeb. W praktyce chodzi o to, aby osoby starsze, z niepełnosprawnościami czy trudnościami w codziennym funkcjonowaniu miały pełniejszy dostęp do rynku, a przyjęte rozwiązania jednocześnie poprawiły komfort wszystkich użytkowników.

Co zmienia ustawa?

• Rozszerza obowiązek zapewniania dostępności (dotychczas odnoszący się głównie do administracji publicznej) na sektor prywatny – w tym producentów, importerów, dystrybutorów i usługodawców.
• Obejmuje określone produkty i usługi kluczowe dla funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami i szczególnymi potrzebami, m.in.:
  • komputery i smartfony,
  • terminale płatnicze i bankomaty,
  • urządzenia samoobsługowe,
  • e-booki, bankowość elektroniczną i e-handel,
  • informacje cyfrowe w transporcie pasażerskim,
  • platformy VOD i telewizję hybrydową.

Obowiązki w zakresie dostępności spoczywają na:

• producentach, przedstawicielach upoważnionych, importerach i dystrybutorach (w przypadku produktów),
• usługodawcach (w przypadku usług).

Co oznacza „dostępność”?

Ustawa nie definiuje szczegółowych standardów technicznych, lecz wskazuje efekt funkcjonalny, który ma być osiągnięty. Produkt lub usługa powinny umożliwiać możliwie samodzielne korzystanie jak największej liczbie osób.

Dostępność oznacza m.in.:

• możliwość odbioru informacji przez różne kanały sensoryczne (wzrok, słuch),
• czytelne czcionki, odpowiedni kontrast i odstępy,
• alternatywy dla mowy, dźwięku czy kolorów,
• możliwość regulacji jasności, powiększenia obrazu i głośności,
• ograniczenie konieczności wykonywania dużych ruchów fizycznych.

Wyłączenia i okresy przejściowe

• Przepisy nie dotyczą mikroprzedsiębiorców zatrudniających mniej niż 10 osób.
• Produkty wprowadzone na rynek przed 28 czerwca 2025 r. mogą być wyłączone z obowiązku dostosowania.
• Możliwe są wyjątki w sytuacji, gdy zapewnienie dostępności stanowiłoby nieproporcjonalne obciążenie – wówczas wymagane jest wdrożenie jej w możliwym do realizacji zakresie.

Co zawiera Polski Akt o Dostępności?

• Ustawa określa efekt, który należy osiągnąć: jak najwięcej osób powinno mieć możliwość samodzielnego korzystania z produktów i usług.
• Dostępność zaczyna się od informacji – treści o produktach i usługach muszą być przekazywane na różne sposoby i dostępne dla więcej niż jednego zmysłu (np. syntezator mowy na stronie internetowej).
• Informacje, etykiety i ostrzeżenia powinny być przedstawiane w sposób zrozumiały i czytelny, z użyciem odpowiedniej czcionki.
• Produkty wymienione w ustawie muszą m.in. umożliwiać:
  • alternatywną obsługę za pomocą mowy,
  • korektę jasności, kontrastu czy powiększenie obrazu,
  • korzystanie bez potrzeby wykonywania ruchów o dużym zasięgu lub użycia dużej siły,
  • bezpieczne użytkowanie z ograniczeniem ryzyka wywołania np. napadów padaczki.

Jakie są korzyści biznesowe?

Dostępność to nie tylko obowiązek – to także szansa na rozwój biznesu. Otwiera rynek na osoby starsze, z niepełnosprawnościami, rodziny z dziećmi oraz wszystkich klientów ceniących wygodę.

Przedsiębiorcy mogą liczyć na wsparcie finansowe i merytoryczne o łącznej wartości ponad 240 mln zł z funduszy europejskich, w tym:

• preferencyjne pożyczki na poprawę dostępności architektonicznej, cyfrowej i komunikacyjnej (BGK),
• szkolenia i doradztwo z zakresu wdrażania Polskiego Aktu o Dostępności (PARP),
• wsparcie w obszarze uniwersalnego projektowania produktów i usług (PARP),
• dofinansowanie badań, innowacji i rozwoju kompetencji kadry w zakresie dostępności – dla MŚP (PARP) i dużych firm (NCBR).

Podsumowanie

Polski Akt o Dostępności to ustawa, z którą większość osób nie będzie stykać się bezpośrednio na co dzień. Ma jednak ogromne znaczenie dla osób z niepełnosprawnościami, osób starszych czy tych z trudnościami zdrowotnymi.

Jej główne przesłanie to dążenie do równego dostępu do towarów i usług. Warto, by przedsiębiorcy i konsumenci byli świadomi, jakie prawa i obowiązki wynikają z nowych przepisów – bo skorzystają na tym wszyscy.