Aktualności urzędu - Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu

Już 22 września br. odbędzie się panel ekspercki w ramach ogólnopolskiego badania Barometr Zawodów. To jedno z kluczowych narzędzi pomagających prognozować sytuację na lokalnych rynkach pracy. A jak wygladają trendy światowe?

Rynek pracy: czego nie zastąpi AI (i jak się przygotować)?

Choć sztuczna inteligencja automatyzuje coraz więcej zadań, to pracodawcy wskazują kompetencje i obszary, których AI nie zastąpi: trafna ocena sytuacji (w tym etyczna), obsługa klienta, zarządzanie zespołami, komunikacja i myślenie strategiczne. To umiejętności o wysokiej „odporności na automatyzację”.

Według World Economic Forum (Future of Jobs 2025) popyt rośnie na zawody wymagające intensywnego kontaktu z ludźmi i/lub pracy w zmiennym środowisku, a także na role związane z transformacją cyfrową i bezpieczeństwem. Jednocześnie pracodawcy planują przekwalifikowanie i podnoszenie kwalifikacji pracowników w latach 2025–2030.

OECD i McKinsey zwracają uwagę: zawody biurowe i rutynowe są najbardziej narażone na automatyzację, natomiast rośnie zapotrzebowanie w ochronie zdrowia, STEM, budownictwie i zawodach wymagających pracy „w terenie”. Szczególnego wsparcia w adaptacji potrzebują osoby starsze i o niższych kwalifikacjach.

​​​​​​Zawody przyszłości, których AI „nie zastąpi” (wysoka odporność + rosnący popyt):

 Opieka i zdrowie:

• Pielęgniarki/pielęgniarze, opiekunowie medyczni, terapeuci zajęciowi, fizjoterapeuci, psychologowie/psychoterapeuci, diagności i technicy zdrowia. Praca wymaga empatii, dotyku, oceny klinicznej i odpowiedzialności — AI wspiera, ale nie przejmuje odpowiedzialności za człowieka.

 Edukacja i rozwój ludzi:

• Nauczyciele (szczególnie wczesnoszkolni i specjalni), trenerzy, doradcy zawodowi. Nauczanie i wychowanie to relacje, nie tylko przekaz treści.

 Zawody społeczne i „ludzkie” front-line:

• Pracownicy socjalni, doradcy klienta w usługach złożonych (np. medycznych, finansowych), HR „relacyjny” (sprawy wrażliwe, mediacje, kultura organizacyjna). Nawet przy szerokiej automatyzacji HR, krytyczne czynności wymagają człowieka.

 Rzemiosła i wykwalifikowane prace terenowe:

• Elektrycy, hydraulicy, monterzy HVAC, spawacze, technicy utrzymania ruchu, budowlańcy. Wysoka nieprzewidywalność środowiska pracy i złożona sprawność manualna ograniczają pełną automatyzację.

 Bezpieczeństwo i infrastruktura krytyczna:

• Ratownicy, strażacy, technicy wody/oczyszczania, operatorzy infrastruktury — wymagają reakcji w czasie rzeczywistym i odpowiedzialności w świecie fizycznym. Analizy ekspozycji na AI wskazują niską podatność wielu ról operacyjnych w infrastrukturze.

 Role nadzorcze/strategiczne i etyczne:

• Kierownicy liniowi, liderzy zespołów, specjaliści ds. compliance/etyki i bezpieczeństwa informacji, audytorzy wewnętrzni. To obszary intensywnie wspierane przez AI, ale decyzje i odpowiedzialność pozostają po stronie człowieka.

Uwaga: „odporność na AI” nie oznacza braku zmian — raczej przesunięcie w kierunku augmentacji (AI jako narzędzie zwiększające skuteczność), a nie pełnej automatyzacji.

Jakie umiejętności są kluczowe, by utrzymać przewagę nad AI?

• Ocena sytuacji i osąd etyczny, komunikacja, praca z klientem, przywództwo i myślenie strategiczne — właśnie te kompetencje pracodawcy wskazują jako najmniej „zastępowalne” przez AI.
• Umiejętność pracy z AI (AI-literacy) — narzędzia zwiększają wydajność, ale potrzebny jest człowiek, który je rozumie i łączy z procesami.

Co robić już teraz?

• Kultywuj „ludzkie” kompetencje: empatia, komunikacja, praca zespołowa, przywództwo, etyka. To filary ról odpornych na automatyzację.
• Ucz się współpracy z AI: narzędzia do analizy danych, generowania treści, asystenci kodowania — traktuj to jako „protezę poznawczą”, nie substytut.
• Celuj w sektory wzrostu: zdrowie, edukacja, cyberbezpieczeństwo, inżynieria, energia/modernizacja budynków, serwis w terenie.
• Dla 45+: priorytetem powinno być AI-upskilling i AT (np. mowa-na-tekst, tłumacze, inteligentne przypomnienia)

AI a pracownicy 45+/seniorzy na rynku pracy - jakie są realne korzyści i wyzwania dla starszych grup wiekowych?

• Większa inkluzywność pracy dzięki technologiom asystującym (czytniki ekranu, rozpoznawanie mowy, podpowiedzi językowe), co obniża bariery funkcjonalne w pracy umysłowej i usługach.
• Wzrost samodzielności dzięki AT (Assistive Technology) — badania JMIR wskazują na wieloletni trend upowszechnienia technologii asystujących u osób starszych: ułatwiają mobilność, komunikację i dostęp do informacji, co przekłada się na dłuższą aktywność zawodową.
• Potrzebna jest szybka edukacja: dziś tylko ok. 15% pracowników 45+ w Europie i USA używa AI w pracy, ale ci, którzy używają, deklarują większą jakość i tempo pracy — głównie jako „power users”.
• Polityki publiczne i programy firm powinny łączyć szkolenia z ergonomią cyfrową i dostępnością, by starsi pracownicy mogli korzystać z AI bez wykluczeń.

Źródło bazowe (PL):

• Zielona Linia – Rynek pracy: czego nie zastąpi AI? Źródło

Dodatkowe źródła:

• World Economic Forum – The Future of Jobs Report 2025 Raport
• OECD – AI and work. OECD Strona tematyczna
• OECD – Who will be the workers most affected by AI? A closer look at the impact of AI on women, low-skilled workers and other groups Raport
• McKinsey & Company – Generative AI and the Future of Work (2023) Publikacja
• JMIR – Assistive Technology for Older Adults (2024) Artykuł
• Generation & EIT Deep Tech Talent Initiative – Midcareer Report 2024: Age-Proofing AI: Enabling an intergenerational workforce to benefit from AI. Raport
• Financial Times – Does HR still need humans? Financial Times Artykuł