Utrata pracy to jeden z najbardziej stresujących momentów w życiu zawodowym. Wiąże się nie tylko z niepewnością finansową, lecz także z obawą o utratę dostępu do publicznej opieki zdrowotnej. Co dzieje się z ubezpieczeniem w NFZ po rozwiązaniu umowy? Czy ochrona znika z dnia na dzień? Wyjaśniamy!
Utrata pracy a ubezpieczenie zdrowotne
W polskim systemie ubezpieczenie zdrowotne w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ) najczęściej jest powiązane z zatrudnieniem.
W momencie zakończenia lub rozwiązania umowy, która stanowiła podstawę do opłacania składek, pracodawca lub zleceniodawca musi wyrejestrować byłego pracownika z ZUS. Nie oznacza to jednak, że ochrona wygasa natychmiast.
- Umowa o pracę
Po ustaniu stosunku pracy – niezależnie od tego, czy była to umowa na czas określony, rozwiązanie za porozumieniem stron czy zwolnienie – prawo do świadczeń zdrowotnych przysługuje jeszcze przez 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia.
W tym czasie można bezpłatnie korzystać z wizyt u lekarza, leczenia szpitalnego czy refundacji leków na dotychczasowych zasadach.
- Umowa zlecenie
Sytuacja jest analogiczna jak przy umowie o pracę – pod warunkiem, że zleceniobiorca był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Jeżeli umowa zlecenie była jedynym tytułem do ubezpieczenia, to po jej zakończeniu ubezpieczony oraz zgłoszeni członkowie jego rodziny również zachowują prawo do świadczeń NFZ przez 30 dni.
- B2B (samozatrudnienie)
Przedsiębiorcy opłacają składki samodzielnie. W przypadku zamknięcia lub zawieszenia działalności gospodarczej następuje wyrejestrowanie z ubezpieczenia.
Podobnie jak w innych formach zatrudnienia, ochrona z NFZ nie wygasa od razu – obowiązuje jeszcze przez 30 dni. Dotyczy to zarówno przedsiębiorcy, jak i zgłoszonych członków jego rodziny.
Ubezpieczenie zdrowotne – obowiązkowe, opłacane do ZUS; daje prawo do leczenia w ramach NFZ.
Ubezpieczenie chorobowe – uprawnia do zasiłku chorobowego w razie zwolnienia lekarskiego (L4). Dla pracowników etatowych jest obowiązkowe, natomiast dla zleceniobiorców i przedsiębiorców – dobrowolne.
Jak wyglądają świadczenia ZUS po upływie 30 dni?
Po miesiącu od ustania zatrudnienia prawo do świadczeń NFZ wygasa. Aby nie stracić ciągłości ochrony, należy:
- zarejestrować się jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy,
- podjąć nowe zatrudnienie,
- rozpocząć działalność gospodarczą,
- zostać zgłoszonym do ubezpieczenia jako członek rodziny (np. przez małżonka),
- zawrzeć dobrowolną umowę ubezpieczenia zdrowotnego z NFZ i samodzielnie opłacać składki.
Ubezpieczenie zdrowotne w trakcie bezrobocia
Rejestracja w powiatowym urzędzie pracy to najprostszy sposób zapewnienia ciągłości ubezpieczenia.
Z chwilą uzyskania statusu osoby bezrobotnej to urząd pracy zgłasza do ubezpieczenia i opłaca składki. Dzięki temu bezrobotny oraz zgłoszeni członkowie rodziny mogą korzystać z pełni świadczeń NFZ – wizyt u lekarzy, hospitalizacji i refundacji leków.
Przykład z życia: Pani Asia i pani Kasia straciły pracę tego samego dnia.
- Pani Asia pamiętała, że ochrona wygasa po 30 dniach. Zarejestrowała się w urzędzie pracy i od razu odzyskała prawo do świadczeń NFZ. Gdy po kilku tygodniach potrzebowała specjalisty, skorzystała z darmowej wizyty.
- Pani Kasia nie podjęła żadnych działań. Po dwóch miesiącach zachorowała – i okazało się, że nie ma ubezpieczenia. Musiała zapłacić z własnej kieszeni za wizytę i leki, a w razie hospitalizacji stanęłaby przed bardzo wysokimi kosztami.
Podsumowanie
